Pierwszy biznes – Wsparcie w starcie

Ten cel bank realizuje m.in. jako operator Programu „Pierwszy biznes – Wsparcie w starcie”, działając na zlecenie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS). Udzielaniem pożyczek oraz świadczeniem usług doradztwa i szkolenia zajmują się w ramach wspomnianego programu Pośrednicy Finansowi (PF, Pośrednicy), wybierani w drodze zamówienia publicznego do obsługi poszczególnych obszarów kraju.

Program, wprowadzony w 2013 r. przez ówczesne Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, jest jednym z systemowych instrumentów wspierania osób młodych i bezrobotnych na rynku pracy. Jego celem jest rozwój przedsiębiorczości oraz tworzenie nowych miejsc pracy poprzez udzielanie pożyczek na podjęcie działalności gospodarczej, pożyczek na utworzenie stanowiska pracy oraz bezpłatnych usług szkoleń i doradztwa.

Umowa z MRPiPS nie określa terminu zakończenia realizacji Programu. W założeniach ma on charakter długofalowy. Planowane jest zasilanie Programu środkami z Funduszu Pracy do 2021 r. Ponadto zgodnie z umową środki finansowe pochodzące ze spłaconych i zwróconych pożyczek wraz z odsetkami, a także przychody z tytułu inwestowania/oprocentowania środków będą przeznaczane na udzielanie kolejnych pożyczek, świadczenie doradztwa i szkoleń na rzecz pożyczkobiorców oraz na finansowanie kosztów związanych z ich obsługą. Odnawialny charakter wsparcia sprawia, że środki publiczne ponownie trafią do obrotu, zapewniając źródło finansowania nowych miejsc pracy w dłuższej perspektywie czasowej.

Do końca 2019 r. na realizację Programu MRPiPS przekazało BGK łącznie ponad 401,2 mln zł (21,5 mln zł w ramach pilotażu i 379,7 mln zł w ramach II etapu). Docelowy budżet przeznaczony na realizację Programu w całej Polsce wynosi ok. 560 mln zł.

Badania przeprowadzane przez BGK wśród beneficjentów pokazują, że Program „Wsparcie w starcie” przyczynił się do rozwoju przedsiębiorczości, umożliwiając podjęcie działalności gospodarczej wielu osobom, które miały ograniczone możliwości pozyskania finansowania z innych źródeł i które bez tego wsparcia zrezygnowałyby z założenia firmy. Efekty realizacji Programu w 2018 r. pokazane są w poniższej tabeli.

W 2019 r. BGK przeprowadził dwa postępowania przetargowe na wybór nowych pośredników finansowych udzielających pożyczek na podjęcie działalności gospodarczej oraz utworzenie stanowiska pracy w regionach i makroregionach działających na terenie całego kraju.

Opracowując dokumentację przetargową, BGK uwzględnił założenia zawarte w ustawie o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”. W konsekwencji wprowadzono odpowiednie zmiany w regulaminie Programu. Polegały one przede wszystkim na:

• rozszerzeniu oferty Programu o nową grupę docelową, tj. poszukujących pracy opiekunów osób niepełnosprawnych,
• wprowadzeniu bardziej preferencyjnych warunków dla wspomnianej grupy docelowej w odniesieniu do innych grup uprawnionych do otrzymania wsparcia.

Ponadto pożyczka na utworzenie stanowiska pracy dla bezrobotnego, poszukującego pracy absolwenta lub poszukującego pracy opiekuna osoby niepełnosprawnej, po zmianach w regulaminie, jest bezpośrednio kierowana także do podmiotów świadczących usługi rehabilitacyjne, które planują utworzyć dodatkowe stanowisko pracy związane ze świadczeniem usług rehabilitacyjnych dla dzieci niepełnosprawnych w miejscu zamieszkania, w tym usług mobilnych.

O pożyczkę przeznaczoną na utworzenie stanowiska pracy związanego bezpośrednio ze sprawowaniem opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi lub prowadzeniem dla nich zajęć mogą ubiegać się również żłobki i kluby dziecięce. Tym placówkom także przysługują preferencyjne warunki.

Główne ułatwienia dla podmiotów, o których mowa powyżej, są następujące:

• przysługuje im preferencyjne oprocentowanie spłaty pożyczki – wynosi ono 0,1 stopy redyskonta weksli przyjmowanych przez NBP,
• opiekunowie osób niepełnosprawnych zatrudnieni przez przedsiębiorców na stanowisku pracy utworzonym ze środków Programu mogą zostać zwolnieni z obowiązku świadczenia pracy w pełnym wymiarze godzin, przy czym nie może on być mniejszy niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy.

W ślad za udostępnieniem nowej puli środków oraz wprowadzeniem opisanych zmian w Programie zostały podjęte odpowiednie działania informacyjno-promocyjne. W okresie wrzesień–październik 2019 r. przeprowadzono ogólnopolską kampanię dotyczącą Programu „Pierwszy biznes – Wsparcie w starcie”, która miała na celu z jednej strony informowanie o dostępności nowych środków na pożyczki, a z drugiej promowanie rozszerzonej oferty Programu, szczególnie wśród nowych grup docelowych. Kampania miała szeroki zasięg w Internecie, telewizji, radio i prasie.

Badania przeprowadzane przez BGK wśród beneficjentów pokazują, że Program „Pierwszy biznes – Wsparcie w starcie” przyczynił się do rozwoju przedsiębiorczości, umożliwiając podjęcie działalności gospodarczej wielu osobom, które miały ograniczone możliwości pozyskania finansowania z innych źródeł i które bez tego wsparcia zrezygnowałyby z założenia firmy. Efekty Programu pokazane są w poniższej tabeli.

Uzupełnieniem Programu „Pierwszy biznes – Wsparcie w starcie” jest program EFS. Jego ostateczni odbiorcy różnią się w zależności od regionu, np. w województwie łódzkim jest on kierowany do osób powyżej 29. roku życia pozostających bez pracy, a więc bezrobotnych, poszukujących pracy lub biernych zawodowo, zamierzających rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej. Program realizowany jest przez BGK ze środków Regionalnych Programów Operacyjnych. W dyspozycji banku na ten cel pozostaje 318,9 mln zł i jest to całkowita kwota alokacji na projekty w ramach programu EFS. Środki te przeznaczane są na bardzo różne sektory gospodarki. W ten sposób BGK realizuje kluczowe priorytety Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju:

• wzrost gospodarczy oparty na wiedzy i doskonałości (m.in. poprzez przyczynianie się do spadku poziomu bezrobocia),
• zrównoważony rozwój społeczno-terytorialny (poprzez wdrażanie Regionalnych Programów Operacyjnych),
• skuteczne państwo, dbające m.in. o finansowanie projektów o zwiększonym poziomie ryzyka (przykładem jest wsparcie udzielane start-upom, a nimi właśnie są ostateczni odbiorcy programu).